Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu
Informacje praktyczne
- Informacje szczegółoweZwińRozwiń
- Rodzaj obiektu:
- Muzea
- Zabytki techniki
- Udogodnienia:
- Parking
- Powiat:
- konecki
- Gmina:
- Ruda Maleniecka
- Adres:
- Maleniec , Maleniec 54
- Kod pocztowy:
- 26-242
- Szerokość geograficzna:
- 51.183082341114
- Długość geograficzna:
- 20.182271003723
- Region turystyczny:
- Końskie i okolice
- Poniedziałek:
- 8.00 - 15.00
- Wtorek:
- 8.00 - 15.00
- Środa:
- 8.00 - 15.00
- Czwartek:
- 8.00 - 15.00
- Piątek:
- 8.00 - 15.00
- Sobota:
- 10.00 - 18.00
- Niedziela:
- 10.00 - 18.00
- Telefon:
- +48 41 373 11 42
- Email:
- maleniec@gmail.com
- Strona internetowa:
- www.maleniec.pl
- Noclegi w okolicyZwińRozwiń
Na przełomie XIX i XX wieku zakłady ceramiczne w Machorach zatrudniały około 200 osób i były wówczas jednym z najprężniejszych zakładów tego typu w całym zaborze rosyjskim. Kaflami z fabryki w Machorach obudowane były piece stawiane na wszystkich stacjach transsyberyjskiej linii kolejowej, aż do miasta Władywostok.
- Ruda Maleniecka, Machory
Opis
Na zachodnich krańcach województwa świętokrzyskiego, nad rzeką Czarną leży niewielka miejscowość Maleniec. W roku 1784 Jacek Jezierski kasztelan łukowski założył tu zakład składający się z młyna, tartaku, drutarni i fryszerni z 11 młotami. Trzy lata później zakład wizytował Stanisław August Poniatowski. Przebieg tejże wizyty spotkamy w "Diariuszu" podróży króla, spisanym przez Adana Naruszewicza. Lokalizacja zakładu w Maleńcu uwarunkowana była bogatymi złożami rudy żelaza w okolicy, możliwością pozyskania drewna z okolicznych lasów i wodą bieżącą do poruszania kół wodnych w zakładach przemysłowych. Surówki do zakładu metalurgicznego dostarczał wielki piec w Kawęczynie, a rudę dowożono z miejscowości Machory, Kołoniec oraz Ruda Maleniecka.
W pierwszych latach działalności wytwarzano tutaj m.in. stalowe odkuwki na lufy do sztucerów produkowanych w Kozienicach. W połowie dziewiętnastego stulecia zainstalowano 15 gwoździarek do produkcji gwoździ ciętych z blachy. W zakładzie pracowało wówczas około 80 pracowników. Po modernizacji fabryki rozpoczęto produkcję łopat, szpadli i okuć budowlanych. Do poruszania urządzeń zakładu służyły trzy koła wodne poruszające system pasów transmisyjnych uruchamiających następnie prasy, gwoździarki, nożyce, młoty oraz miechy pieca grzewczego. Do produkcji łopat i gwoździ używano zużytych obręczy kół wagonów kolejowych. W latach 30. XX w. w fabryce pracowało już 250 osób.
Zakład częściowo zniszczony podczas II wojny światowej, służył Niemcom, którzy przeprowadzili modernizację szpadlarni i zainstalowali silnik spalinowy napędzający główny wał transmisyjny. Po wojnie zakład został odnowiony i produkował głównie narzędzia gospodarcze, produkcji gwoździ zaniechano w 1951 roku.
W dniu 21 czerwca 1967 roku zakład w Maleńcu został uznany za zabytek techniki i wpisany do Rejestru Zabytków. W latach 70., 80. i 90. XXw. każdego roku w wakacje, przyjeżdżali tu na warsztaty studenci z Politechniki Śląskiej podejmując się rozmaitych prac naprawczych.
Obecnie obiekt jest powiatową samorządową instytucją kultury, której zadaniem jest ochrona i promocja przemysłowego dziedzictwa regionu oraz jego wykorzystanie w działalności edukacyjnej, kulturalnej i turystycznej